
Biopreparaty używane w hodowli bydła, trzody i drobiu
Preparaty probiotyczne wykorzystywane w praktyce hodowlanej, kwalifikowane są do licznych dodatków paszowych, obok m.in. aminokwasów, enzymów, a dawniej też antybiotyków. W 2006 roku zostało zabronione dodawanie antybiotyków do pasz, w skutek czego powstała tzw. ,,luka” w dodatkach paszowych, których celem jest ochrona i wzmocnienie zdrowia zwierząt. Probiotyki spełniają to zadanie.
Probiotyki (gr. pro bios- dla życia) to żywe mikroorganizmy, które po podaniu w odpowiednich ilościach zapewniają korzyści zdrowotne gospodarzowi. Bazą preparatów probiotycznych stosowanych w żywieniu zwierząt są bakterie, najczęściej z grupy bakterii kwasu mlekowego (głównie z rodzaju Lactobacillus, Lactococcus, Enterococcus, Streptococcus, oraz Bifidobacterium), a także nieliczne grzyby (np. drożdżaki z gatunku Saccharomyces cerevisiae i S. boulardii, jak i kropidlaki- Aspergillus niger i A. oryzae).
Zastosowanie żywych mikroorganizmów bądź ich produktów w hodowli zwierząt przynosi wymierne korzyści, a uzyskane efekty, to:
– poprawa zdrowotności i kondycji zwierząt oraz zmniejszenie ich upadków,
– poprawa jakości paszy oraz jej pełniejsze wykorzystanie
– eliminacja patogenów, takich jak: Salmonella, enterokoki czy bakterie gr. coli;
– likwidacja odoru poprzez regularne opryski pomieszczeń inwentarskich roztworem biopreparatu oraz zaszczepiania odchodów /co powoduje także otrzymanie cennego nawozu organicznego
– zapobieganie chorobom; opryskiwanie pomieszczeń wraz ze zwierzętami hamuje rozprzestrzenianie się drobnoustrojów chorobotwórczych, a co za tym idzie następuje spadek emisji amoniaku.
Biopreparaty aplikowane zewnętrznie, przyśpieszają proces gojenia ran, zapobiegają grzybicom, a także ograniczają pasożyty bytujące na skórze zwierząt. Ponadto zwierzęta są spokojniejsze, cechuje je mniejsza reakcja na stres, a więc praca staje się przyjemniejsza.
Probiotyki stosowane w żywieniu bydła szybko namnażają się w przewodzie pokarmowym, konkurując z enterotoksycznymi patogenami E.coli, stabilizują pH przewodu pokarmowego oraz zmniejszają częstość występowania biegunek. Poza tym podawane już u cieląt przyspieszają rozwój żwacza, poprawiają system immunologiczny, jak i efektywność chowu. Z kolei biopreparaty podawane dorosłemu bydłu poprawiają wykorzystanie węglowodanów, stymulują produkcję lotnych kwasów tłuszczowych, co przyczynia się wzrostu koncentracji tłuszczu w mleku, a nawet stabilizacji komórek somatycznych. Następuje też poprawa wskaźników rozrodu krów. Można również zabezpieczać wymiona i strzyki krów przed infekcjami. Ponadto probiotyki mają także zastosowanie przy produkcji kiszonek; jako inokulanty, przyspieszając procesy fermentacji oraz poprawiając jakość i trwałość kiszonek, będących podstawową paszą objętościową bydła mlecznego.
Najczęstsze korzyści ze stosowania probiotyków w żywieniu trzody chlewnej to ograniczenie śmiertelności prosiąt w okresie odsadzeniowym, jak i okołoodsadzeniowym, a także wzmocnienie ich systemu immunologicznego oraz skuteczne łagodzenie biegunek. Obniżona zostaje także kolonizacja patogennych laseczek Clostridium perfringens w jelitach. W odniesieniu do cech produkcyjnych następuje poprawa parametrów wydajności tuczników, zmniejszenie stresu zwierząt i skłonności do kanibalizmu, a także poprawa jakości tuszy, wzrost masy ciała oraz poprawa wykorzystania składników pasz.
Mikroorganizmy probiotyczne modulują skład i aktywność enzymatyczną mikroflory jelitowej drobiu. Poprawiają też ich ogólną odporność i kondycję, znacznie redukując liczbę chorobotwórczych bakterii. Poza tym następuje wzrost masy ciała, a współczynnik konwersji paszy zostaje zmniejszony, czyli dochodzi do redukcji odkładania tłuszczu w jamie ciała. Probiotyki mają także korzystny wpływ na podniesienie jakości oraz rozmiaru jaj, zwiększenie produkcji, jak i obniżenie kosztów paszy dla kur niosek.
Obserwacje z ostatnich lat pokazują, że rynek probiotyków przeznaczonych dla zwierząt charakteryzuje się dynamiką wzrostu. Szacuje się, że w 2019 roku wartość rynku probiotyków dla zwierząt osiągnie poziom 4,4 mld dolarów. Największy udział stanowić będą probiotyki przeznaczone dla bydła, trzody i drobiu. Zatem efektywne działania preparatów probiotycznych, chroniących kolejne ogniwa łańcucha pokarmowego, w konsekwencji prowadzą do otrzymywania tzw. bezpiecznej żywności, której konsumentem jest człowiek.